Баасан лам гэртээ эргэн ирж буйгаар нэгдүгээр дэвтэр төгсдөг бол "Жаран цагаан хонь" дээр уг үйл явдлаар үргэлжилнэ. Сэндмаа Болд хоёр олон хүүхдүүдтэй болжээ. Харин Баасан лам маань арваад жилийн өмнө сэтгэлтэй байсныхаа адилаар бэр дүүгээ бодож, хайрласаар байх юм. Уг нь Чулуунжий гээд халуухан ганц бие хүүхэн байгаад байхад чинь л давж хараад байх юм золиг чинь. Баасан ийм байдлаар Сэндмаагийн хажууд байж чадахгүйн хажуугаар ээж дээрээ очихын тулд Хатгал руу яваад өгнө.
Чойбалсангийн Сталинд өгсөн амлалт болох мал сүргээ 200 саяд хүргэн социалист нийгмийн материаллаг бааз байгуулан төмөр зам, үйлдвэр, бусад аж ахуй өндөр хөгжсөн орон болохын тулд Анхдугаар таван жилийн төлөвлөгөө энэ үеэр батлагдаж таарна. Харин энэ төлөвлөгөө ёсоор бол малчид малаа тасралтгүй өсгөхийн хажуугаар мах, сүү, ноос, арьс шир, ан, өртөөний төлөвлөгөө гээд дааж давахааргүй их дарамт, татварт орцгоохын эхлэл байжээ.
Баасан лам дүү Болдын өрхөд тоолуулсан учраас яаралтай Эрдэнэбулган сумандаа ирэхээр болно. Ойд Чулуунжийтай тааран өвлийн хүйтэнд модонд хавсран загас наадуулж байгаа зэрэг нь айхтар эротик хэсэг болжээ. Болдынх цөөн хэдэн малтай, нялх олон хүүхдүүдтэй учраас Сэндмаатайгаа цуг ядарч өлсөхийн зовлонг биесээрээ мэдэрцгээн дөрвөн ч хүүхдээ айлд өргүүлж байна. Тэр ч жишгээр Болд Сэндмаа нар найман хүүхдийн дөрвийг хүнд өргүүлж байдаг мал хуй, хөрөнгөө баран арай гэж л 52 он хүргээдхэв. Энэ хугацаанд Баасан Чулуунжийтай сууж, зүгээр ч суугаагүй ээ, Чулуунжийд өргөгдсөн Сэндмаагийнхаа охин Тавцэцэгт аав болж хатуу өргөмөл эхийн гараас өмгөөлөх гэж л тэр. Баасан Сэндмаа нарын далд хайр дурлал огтхон ч төгсөж өгөхгүй, бие биеэ бодон бодон санан санан арай гэж дуусгалаа.
Романы дундуур өрнөж буй бас нэг чухал асуудал бол бурхан шашин, бөөгийн номын хүчээр Агваан лам, Од бөө, Баасан лам нар малчин ардын амьдралдаа туслан, төлөвлөгөөний комиссынхонтой тэмцэж буй үйл явдал гарна. Мөн тэр цаг үеийн улстөрийн чиг хандлага, Чойбалсан, Цэдэнбал, Жамбалдорж нарын түүхэн хүмүүсийн үзэл санааг нэлээн харуулахыг зорьжээ. Маршал Чойбалсан архи багагүй хүртчихдэг, тусгаар улсаа хадгалж авч үлдэх, газар нутгийг тэлэх чин эрмэлзэлтэй дүрслэгдсэн байхад Жамбалдорж Орост улсаа дагаар оруулах, цэвэр коммунист социализм байгуулах хүсэлтэй. Харин Цэдэнбал яах нь мэдэгдэхгүй, туйлбаргүй, энэ хоёрын яг голоор байгаа мэт санагдлаа.
Ергөнхийдөө зохиолыг бичихдээ баримт судалгаа сайтай бичсэн байх бөгөөд тэр эротик хэсэг шал илүү санагдав. Баасан лам, Сэндмаа нарын хайр дурлалын романс энэ зохиолын чимэг гэх юм уу даа, амьдрал дээр нэг их олон хүүхэд гаргачихсан бэр дүүгээ бодоод л хайрлаад байх эр хүн Баасан ламаас өөр олдохгүй л болов уу даа. Улстөрийн үзэл баримтлалын хувьд нэг тал руугаа хазайж бичсэн нь илэрхий байна аа. Мэдээж романы гол дүр лам хүн учраас шашин бөөгийн хэсэг нэлээдгүй тааралдана.
Эцэст нь таамаглахад энэ зохиолын үргэлжлэл цаашаа бичигдэх байх гэж уншигч би бодов.
Чойбалсангийн Сталинд өгсөн амлалт болох мал сүргээ 200 саяд хүргэн социалист нийгмийн материаллаг бааз байгуулан төмөр зам, үйлдвэр, бусад аж ахуй өндөр хөгжсөн орон болохын тулд Анхдугаар таван жилийн төлөвлөгөө энэ үеэр батлагдаж таарна. Харин энэ төлөвлөгөө ёсоор бол малчид малаа тасралтгүй өсгөхийн хажуугаар мах, сүү, ноос, арьс шир, ан, өртөөний төлөвлөгөө гээд дааж давахааргүй их дарамт, татварт орцгоохын эхлэл байжээ.
Баасан лам дүү Болдын өрхөд тоолуулсан учраас яаралтай Эрдэнэбулган сумандаа ирэхээр болно. Ойд Чулуунжийтай тааран өвлийн хүйтэнд модонд хавсран загас наадуулж байгаа зэрэг нь айхтар эротик хэсэг болжээ. Болдынх цөөн хэдэн малтай, нялх олон хүүхдүүдтэй учраас Сэндмаатайгаа цуг ядарч өлсөхийн зовлонг биесээрээ мэдэрцгээн дөрвөн ч хүүхдээ айлд өргүүлж байна. Тэр ч жишгээр Болд Сэндмаа нар найман хүүхдийн дөрвийг хүнд өргүүлж байдаг мал хуй, хөрөнгөө баран арай гэж л 52 он хүргээдхэв. Энэ хугацаанд Баасан Чулуунжийтай сууж, зүгээр ч суугаагүй ээ, Чулуунжийд өргөгдсөн Сэндмаагийнхаа охин Тавцэцэгт аав болж хатуу өргөмөл эхийн гараас өмгөөлөх гэж л тэр. Баасан Сэндмаа нарын далд хайр дурлал огтхон ч төгсөж өгөхгүй, бие биеэ бодон бодон санан санан арай гэж дуусгалаа.
Романы дундуур өрнөж буй бас нэг чухал асуудал бол бурхан шашин, бөөгийн номын хүчээр Агваан лам, Од бөө, Баасан лам нар малчин ардын амьдралдаа туслан, төлөвлөгөөний комиссынхонтой тэмцэж буй үйл явдал гарна. Мөн тэр цаг үеийн улстөрийн чиг хандлага, Чойбалсан, Цэдэнбал, Жамбалдорж нарын түүхэн хүмүүсийн үзэл санааг нэлээн харуулахыг зорьжээ. Маршал Чойбалсан архи багагүй хүртчихдэг, тусгаар улсаа хадгалж авч үлдэх, газар нутгийг тэлэх чин эрмэлзэлтэй дүрслэгдсэн байхад Жамбалдорж Орост улсаа дагаар оруулах, цэвэр коммунист социализм байгуулах хүсэлтэй. Харин Цэдэнбал яах нь мэдэгдэхгүй, туйлбаргүй, энэ хоёрын яг голоор байгаа мэт санагдлаа.
Ергөнхийдөө зохиолыг бичихдээ баримт судалгаа сайтай бичсэн байх бөгөөд тэр эротик хэсэг шал илүү санагдав. Баасан лам, Сэндмаа нарын хайр дурлалын романс энэ зохиолын чимэг гэх юм уу даа, амьдрал дээр нэг их олон хүүхэд гаргачихсан бэр дүүгээ бодоод л хайрлаад байх эр хүн Баасан ламаас өөр олдохгүй л болов уу даа. Улстөрийн үзэл баримтлалын хувьд нэг тал руугаа хазайж бичсэн нь илэрхий байна аа. Мэдээж романы гол дүр лам хүн учраас шашин бөөгийн хэсэг нэлээдгүй тааралдана.
Эцэст нь таамаглахад энэ зохиолын үргэлжлэл цаашаа бичигдэх байх гэж уншигч би бодов.
No comments:
Post a Comment